Soms vormen baarmoederfibromen een klein ongemak. Een zware menstruatie. Wat buikpijn hier en daar.

Maar soms kunnen baarmoederfibromen ervoor zorgen dat je niet kan genieten van je dagelijks leven en je zelfs je dagelijkse bezigheden niet kan uitvoeren. Werk. Vrije tijd. Tijd doorbrengen met vrienden en familie. Het wordt allemaal overschaduwd door de pijn of het ongemak die de baarmoederfibromen veroorzaken.

Het is meestal op dat punt dat je begint uit te kijken naar een behandeling, zodat jij je leven terug kan krijgen. Er zijn veel verschillende behandelingsmogelijkheden beschikbaar.

Hoe kies je de juiste behandeling voor jezelf, in overleg met je arts?

De beschikbare behandelingsmogelijkheden variëren van medicatie, een operatie en niet-chirurgische procedures. Afhankelijk van jouw levensfase kan je de ene behandeling boven de andere verkiezen. Bespreek dit met je arts.

Stel jezelf de volgende vragen:

Voordat je met je arts de verschillende behandelingsmogelijkheden voor baarmoederfibromen bekijkt, bereid jezelf voor met de volgende vragen:

• Hoe uiten mijn klachten zich?
• Hoe erg zijn mijn symptomen?
• Hoe definitief moet mijn oplossing zijn?
• Wil ik in de toekomst nog zwanger kunnen worden?
• Hoelang kan ik me vrijmaken van mijn werk of andere verplichtingen?

Antwoorden Zoeken – medicatie

Zodra je deze vragen voor jezelf beantwoord hebt, wordt het tijd om naar de behandelingsmogelijkheden te kijken. We geven hieronder de verschillende behandelingsmogelijkheden die je arts mogelijk met je zal bespreken. Het eerste behandelingsniveau bestaat vaak uit medicatie.

Progesteronpillen of een hormoonspiraaltje

Deze hormoonpillen en -spiraaltjes (die normaal meestal gebruikt worden om zwangerschap te voorkomen) kunnen ook worden gebruikt om hevige menstruatiebloeding door baarmoederfibromen onder controle te krijgen.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste klachten van jouw baarmoederfibromen hevige menstruatiebloedingen zijn
• je een medische ingreep en de bijbehorende herstelperiode wil vermijden
• je nu of gedurende de periode dat je deze medicatie inneemt niet geïnteresseerd bent in zwanger worden (zodra je met het innemen van de medicatie stopt, word je weer vruchtbaar, maar jouw menstruatiebloedingen zullen dan weer heviger worden)

Tranexaminezuur

Dit niet-hormonale geneesmiddel wordt ingenomen op dagen dat je hevig bloedt: de medicatie kan de bloeding verminderen.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste klachten van jouw baarmoederfibromen hevige menstruatiebloedingen zijn
• je een medische ingreep en de bijbehorende herstelperiode wil vermijden
• je geïnteresseerd bent om nu of in de nabije toekomst zwanger te worden (opmerking: als je inderdaad zwanger wordt, moet je waarschijnlijk stoppen met het innemen van tranexaminezuur. Raadpleeg jouw arts.)

Gonadotropin-releasing hormone (GnRH)-agonisten en-antagonisten

GnRH-agonisten stoppen de productie van oestrogeen en progesteron en brengen je tijdelijk in een menopauze-achtige omkeerbare toestand. De menstruatie stopt, waardoor de hevige bloedingen verdwijnen, en de vleesbomen krimpen (net als in de echte post-menopauze). Een gekrompen baarmoederfibroom kan een aanzienlijke verlichting van de druk betekenen. GnRH-agonisten zijn echter alleen geschikt voor kortdurend gebruik (3-6 maanden) vanwege hun effect op de botten.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste klachten van jouw baarmoederfibromen hevige menstruatiebloedingen, druk of pijn ter hoogte van het bekken, of incontinentie (ongewild urineverlies) door het drukken van de baarmoederfibroom op je blaas
• je op het punt staat een operatie zijn te ondergaan om de baarmoederfibromen te verwijderen
• je nu of gedurende de periode dat je de medicatie inneemt niet geïnteresseerd bent in zwanger worden

GnRH-antagonisten in combinatie met ‘add-Terug therapie’

Net als de agonisten, stoppen de GnRH-antagonisten de aanmaak van oestrogeen en progesteron.

In tegenstelling tot de agonisten, worden de huidige beschikbare GnRH-antagonisten gecombineerd met een “add-Terug therapie” (laag gedoseerde hormonen). Dit resulteert in een goede controle van de symptomen veroorzaakt door baarmoederfibromen en minimaliseert tegelijkertijd de menopauze-achtige bijwerkingen zoals opvliegers. Hevige menstruatiebloedingen, pijn- en druksymptomen worden verminderd terwijl de algemene levenskwaliteit verbetert.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste symptomen van jouw fibromen hevige menstruatiebloedingen, bekkenpijn en/of -druk of incontinentie (door baarmoederfibromen die op je blaas drukken) zijn
• je een medische ingreep en de bijbehorende herstelperiode wil vermijden
• je nu of gedurende de periode dat je de medicatie inneemt niet geïnteresseerd bent in zwanger worden (zodra je met het innemen van de medicatie stopt, word je weer vruchtbaar, maar jouw symptomen kunnen terugkeren en de baarmoederfibromen kunnen weer beginnen te groeien)

SPRM’s (selectieve progesteronreceptormodulatoren):

Dit geneesmiddel beïnvloedt de manier waarop het lichaam één van de hormonen verwerkt die de groei van baarmoederfibromen stimuleert, en doet bestaande baarmoederfibromen krimpen. Door mogelijke ongunstige effecten op de lever is het gebruik van dit middel beperkt tot gebruik bij vrouwen bij wie embolisatie en/of chirurgische behandelingsmogelijkheden niet geschikt zijn of gefaald hebben.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste klachten van jouw baarmoederfibromen hevige menstruatiebloedingen, druk of pijn ter hoogte van het bekken, of incontinentie (ongewild urineverlies door het drukken van de baarmoederfibroom op je blaas)
• een medische ingreep of embolisatie niet geschikt is voor jou of in het verleden niet effectief is gebleken
• je nu of gedurende de periode dat je de medicatie inneemt niet geïnteresseerd bent in zwanger worden

Antwoorden Zoeken – medische ingrepen

Als medicatie niet voldoet aan jouw behoeften of niet het gewenste resultaat oplevert, kan je de volgende ingrepen overwegen:

Endometriumablatie

Bij deze minimaal invasieve ingreep wordt gebruikgemaakt van hitte, elektrische stroom of elektromagnetische energie om het slijmvlies van jouw baarmoeder te vernietigen. Hierdoor wordt de hoeveelheid menstruatiebloed verminderd of stoppen de regels volledig.

Deze ingreep wordt gewoonlijk poliklinisch uitgevoerd (je hoeft niet in het ziekenhuis te blijven en kan na de ingreep thuis herstellen) en duurt ongeveer 45 minuten onder plaatselijke of algemene verdoving. Mogelijke bijwerkingen na de ingreep zijn krampen en een bloederige afscheiding gedurende een paar dagen. Het totale herstel neemt een paar dagen tot twee weken in beslag.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• de belangrijkste symptomen van jouw baarmoederfibromen hevige menstruatiebloedingen zijn
• je voor een poliklinische ingreep met een kortere herstelperiode wil kiezen
• je niet geïnteresseerd bent om in de toekomst ooit zwanger te worden

Hysteroscopische myomectomie

Een myomectomie is een operatieve ingreep om de baarmoederfibromen te verwijderen. Als de baarmoederfibromen in de baarmoederholte zitten, kunnen ze worden verwijderd tijdens een hysteroscopie, waarbij via de vagina en baarmoederhals de baarmoeder wordt binnengegaan. Hysteroscopie is een poliklinische ingreep en vergt een paar dagen tot twee weken voor volledig herstel.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• jouw baarmoederfibromen in de baarmoederholte zitten
• je de baarmoederfibromen definitief wil verwijderen (opmerking: dit voorkomt geen groei van baarmoederfibromen in de toekomst)
• je voor een poliklinische ingreep met een kortere herstelperiode wil kiezen
• je eventueel geïnteresseerd bent om in de nabije toekomst zwanger te worden

Laparoscopische myomectomie

Als jouw baarmoederfibromen buiten de baarmoederholte zitten, maar klein en gering in aantal zijn, kunnen ze worden verwijderd via laparoscopie, waarbij met instrumenten via kleine incisies in de buik wordt geopereerd. Laparoscopische myomectomie is een poliklinische ingreep of vereist een ziekenhuisverblijf van één dag. De volledige hersteltijd bedraagt 1-2 weken.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• jouw baarmoederfibromen buiten de baarmoederholte zitten, maar klein en niet talrijk zijn
• je de baarmoederfibromen definitief wilt verwijderen (opmerking: dit voorkomt geen groei van baarmoederfibromen in de toekomst)
• je een poliklinische ingreep (of ingreep met een kort verblijf in het ziekenhuis) wil met een niet al te lange herstelperiode
• je eventueel geïnteresseerd bent om in de nabije toekomst zwanger te worden

Abdominale myomectomie (laparotomie)

Als je veel of grote baarmoederfibromen buiten de baarmoederholte hebt, kunnen deze via een openbuikoperatie worden verwijderd. Een abdominale myomectomie vereist een gemiddeld ziekenhuisverblijf van 1 tot 4 dagen en een volledige hersteltijd van 4 tot 6 weken.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• je veel of grote baarmoederfibromen buiten de baarmoederholte hebt
• je de baarmoederfibromen definitief wil verwijderen (opmerking: dit voorkomt geen groei van baarmoederfibromen in de toekomst)
• je je kan vrijmaken voor een langdurig herstelproces
• je eventueel geïnteresseerd bent om in de toekomst zwanger te worden

Uteriene arteriële embolisatie (UAE)

UAE (embolisatie van de baarmoederslagader) is een procedure waarbij kleine deeltjes worden geïnjecteerd in de slagaders die het baarmoederfibroom van bloed voorzien. Als de bloedvaten geblokkeerd zijn, krimpen de baarmoederfibromen en sterven ze af. UAE is meestal een poliklinische procedure, waarvan het volledige herstel 8 tot 14 dagen duurt.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• je een minimaal invasieve ingreep wil
• het voor jou aanvaardbaar is om de baarmoederfibromen te verkleinen, niet ze volledig te laten verwijderen
• je een poliklinische ingreep wil met een niet al te lange herstelperiode
• je niet geïnteresseerd bent om in de nabije toekomst zwanger te worden

Myolyse

Myolyse is een minimaal invasieve ingreep waarbij gebruik wordt gemaakt van radiofrequente energie, een laser of een elektrische stroom om baarmoederfibromen en de bloedvaten die ze voeden te vernietigen. Myolyse wordt meestal uitgevoerd onder algemene verdoving als poliklinische ingreep, en het volledige herstel duurt ongeveer een week.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• je een minimaal invasieve ingreep wil
• je een poliklinische ingreep wil met een niet al te lange herstelperiode
• je niet geïnteresseerd bent om in de nabije toekomst zwanger te worden (het is wel mogelijk om zwanger te worden, maar door de hogere percentages en risico’s op complicaties adviseren artsen andere methoden, zoals myomectomie, als je zwanger wil worden)

Magnetische resonantie-geleide gerichte ultrasone ingreep

Bij deze ingreep lig je in een MRI-scanner zodat jouw arts de precieze plek van de baarmoederfibromen kan zien. Vervolgens gebruikt de arts een hoogenergetische echografische omvormer om de geluidsgolven direct op het fibroomweefsel te richten, waardoor het wordt verhit en vernietigd. Dit is gewoonlijk een poliklinische ingreep en de totale herstelperiode duurt 3-4 dagen.

Dit kan een geschikte keuze zijn om te proberen als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie
• je een niet-invasieve ingreep wilt
• je een poliklinische ingreep met een korte herstelperiode wilt
• je niet geïnteresseerd bent om in de nabije toekomst zwanger te worden (er worden nog steeds gegevens verzameld over de veiligheid van een zwangerschap na een echografische ingreep)

Hysterectomie

Deze majeure chirurgische ingreep betreft de volledige verwijdering van je baarmoeder. Als ook de eierstokken worden verwijderd, leidt dit tot de menopauze. De meeste vrouwen kunnen ervoor kiezen hun eierstokken te behouden – of een hormoonsubstitutietherapie te ondergaan – om het begin van de menopauze uit te stellen. Hysterectomie vereist een ziekenhuisopname van 2-3 dagen en een volledige herstelperiode van 6-8 weken met beperkte activiteit.

Dit kan een geschikte keuze zijn als:

• jouw symptomen van baarmoederfibromen niet hebben gereageerd op medicatie en/of andere ingrepen
• je de baarmoederfibromen definitief wilt verwijderen
• je definitief wilt voorkomen dat er in de toekomst nog baarmoederfibromen groeien
• je niet geïnteresseerd bent om nog zwanger te worden (als jouw baarmoeder wordt verwijderd, is het onmogelijk om nog zwanger te worden)
• je je kan vrijmaken voor een langdurig herstelproces

Kies verstandig

Er zijn veel mogelijkheden voor vrouwen die met baarmoederfibromen te maken hebben. Weet wat jij belangrijk vindt en zorg ervoor dat je goed geïnformeerd bent over jouw mogelijkheden. Vraag steeds raad aan je behandelende arts, hij is op de hoogte van jouw algemene gezondheidstoestand en -historiek en kan met jou afwegen welke behandeling voor jou geschikt is.

Door, samen met je behandelende arts, te kiezen voor de mogelijkheid die goed is voor jou, heb je een goede kans om het leven terug te krijgen dat je wenst en je verdient.